Toekomst van werk

Wat betekent verdere robotisering voor ons werk, ons onderwijs, onze maatschappij? Directeur NSvP Sonia Sjollema en hoogleraar personeelspsychologie Marise Born werken aan bewustwording over dit vraagstuk en stellen daarbij belangrijke vragen. Filmmaker Maaike Broos maakte op basis van ideeën van jongeren een korte fictiefilm over toekomstig werk. Die laat zien hoe een robot behulpzaam en dienstbaar is aan een patiënt.

De NSvP wil met het OmkeerEvent – Skills Editie – op dinsdag 29 mei 2018 waardevolle skills-initiatieven verbinden met beleid, onderwijs, wetenschap en praktijk. Hoe blijven we vaardig en waardig werken in de toekomst? Ons doel: de impact vergroten en de bestaande praktijk een steviger plek geven in de discussie.

Bij aanvang van het symposium op 23 maart werden de ruim 130 aanwezigen direct wakker geschud bij het horen van de volgende stelling: “Performance management stelt de mens radicaal centraal”. Een ‘rode zee’ van kaartjes liet zien dat het huidige beoordelingsbeleid de medewerker niet centraal stelt. De grote opkomst en het enthousiasme waarmee de deelnemers hun interesses en ervaring deelden toonde aan dat het onderwerp sterk leeft onder HR professionals in Nederland en dat er behoefte is aan een alternatief. 

Binnen een opleiding krijgen studenten dezelfde leerstof voorgeschoteld, op dezelfde wijze. Terwijl leerstijlen, voorkennis en ontwikkelde vaardigheden per individu verschillen. Uitsluitend klassikaal onderwijs is Vincent Wiegel (New Engineers) daarom een doorn in het oog. ‘Leren leidt zo tot marginale resultaten.'  'Ook het curriculum zou heel flexibel moeten zijn. Het huidige systeem met al zijn regels kan dat niet bijbenen.’ Daarom Crossing Educational Borders, waar de schotten tussen theorie en praktijk, tussen school en werk én tussen middelbaar en hoger onderwijs verdwijnen.

Hr-beleid stimuleert werkenden zich te blijven ontwikkelen. Als leren en ontwikkelen ondanks gericht beleid moeilijk van de grond komen, is de conclusie al snel dat dit ligt aan de motivatie van de werknemers. Onderzoek laat echter zien dat typisch menselijke gewoonten en denkfouten goede voornemens in de weg kunnen staan. Een gedragsgerichte benadering, waar ook het nudgen onder valt, leert ons kijken naar de context die bepalend kan zijn om tot actie over te gaan. Hoe kunnen we nudge-technieken toepassen op het thema ‘Leven Lang Leren’? En hoe gaan we typisch menselijke denkfouten uit de weg?

Project Crossing Educational Borders (CEB) richt zich op de ontwikkeling van vaardigheden om in de nieuwe kennissamenleving de weg te vinden en samen met anderen te komen tot oplossingen die nog niet eerder waren voorzien. Grenzen in leeftijd, disciplines, kennisbronnen, werk en school worden ter discussie gesteld. CEB geeft handvatten om gepersonaliseerd leren in groepen vorm te geven. Met de hiervoor benodigde te ontwikkelen (21 eeuwse) skills, kunnen de teamleden adaptief reageren op dynamiek, onzekerheid en continue veranderingen waardoor ze in staat zijn hun eigen werk te creëren passend bij de maatschappelijke behoefte van dat moment.
 

Leren door te maken, dat is het principe waar het programma ‘Maakplaats 021’ op inzet. Openbare Bibliotheek Amsterdam, Waag Society, Pakhuis de Zwijger en de Hogeschool van Amsterdam gaan de komende jaren in verschillende wijken in Amsterdam gezamenlijk maakplaatsen realiseren met een educatief programma. Uniek is de verbinding tussen het binnenschoolse en buitenschoolse educatieve aanbod. Het is onmogelijk om de 21e eeuwse leerlingen te onderwijzen als je zelf niet in deze eeuw geleerd hebt. Daarom worden docenten gedurende een bepaalde tijd als ‘fellow’ aan de maakplaatsen gekoppeld. Zij specialiseren zich in ‘maakonderwijs’ en 21st century skills.

Veel initiatieven op het gebied van HR, werk en arbeidstoeleiding liggen soms erg dichtbij de neoliberale overheidsdoelen, gericht op een zelfredzame burger die verantwoordelijkheid neemt voor zijn eigen inzetbaarheid. Hoe versterken we initiatieven die niet de polarisatie zoeken, maar juist actief de verbinding nastreven? Is het tijd voor meer activisme?

Naar schatting 65% van de basisschoolleerlingen van vandaag zullen later gaan werken in beroepen die nu nog niet bestaan. Tegelijkertijd leiden we nu duizenden leerlingen op voor banen die in de nabije toekomst zullen verdwijnen door automatisering. Wat moeten onderwijsinstellingen doen om het onderwijs aan jongeren toekomstbestendig te maken? Dat is de centrale vraag van een onderzoek van prof. dr. Paul A. Kirschner, NSvP/NIAS-fellow en universiteitshoogleraar bij de Open Universiteit.

Al twintig jaar predikt Ton Wilthagen hervormingen op de arbeidsmarkt om de tweedeling tussen vast en flex te stoppen. Maar zijn betoog leidt niet tot doorbraken in de polder. 

Levendig portret van de onvermoeibare man met een missie, waarin zowel de voor- als fervent tegenstanders van het Flexicurity-model aan bod komen. Meer flexibiliteit voor werkgevers en meer zekerheid voor werknemers.  "Hij heeft soms behoorlijk radicale ideeën, maar hij zegt het op een manier waardoor iedereen denkt: 'Waarom doen we dat nog niet zo?'"