Toekomst van werk

Hoe kunnen platformoplossingen bijdragen aan een meer inclusieve arbeidsmarkt? Over de kansen die platformwerk biedt voor mensen met kwetsbare positie op de arbeidsmarkt is nog weinig bekend. Hoe kunnen platformoplossingen bijdragen aan een meer inclusieve arbeidsmarkt? Voorinschrijving Challenge Inclusief Platformwerk is geopend!

Roland Blonk (hoofdonderzoeker bij TNO, en bijzonder hoogleraar aan de Universiteit Tilburg) is vanaf 1 februari 2021 NSvP-fellow aan het NIAS instituut. Zijn fellowshiponderzoek geeft hem ruimte om terug te blikken op twintig jaar onderzoek én vooruit te kijken. Door onderwerpen vanuit gedragsperspectief te onderzoeken, en deze te plaatsen naast het economisch perspectief ontstaat een bredere, meer menselijke context. "Mijn verhaal gaat over de professional: is die voldoende toegerust en krijgt hij de ruimte om echt aandacht aan een werkzoekende te besteden?”

“Hoe kunnen organisaties en zzp’ers de samenwerking zo inrichten dat de organisatie optimaal gebruik maakt van de expertise van zzp’ers én tegelijkertijd de (ontwikkel)behoeften van de zzp’ers vervult?” Dit is de centrale vraag in het onderzoek van Sjanne Marie van den Groenendaal - in 2020 ontving zij de PhD Innovatiebeurs van de NSvP waarna zij een praktische toolkit ontwikkelde die bewustwording rondom de arbeidsrelatie tussen organisatie en zzp'ers vergroot bij alle betrokkenen. Tegelijkertijd biedt het een handvat voor het vormen van een visie en een daarop gebaseerd stappenplan. Organisaties kunnen er direct mee aan de slag om de arbeidsrelatie met zzp'ers te optimaliseren. 

Al jaren neemt het aantal mensen dat thuiswerkt toe. Sinds het coronavirus zijn intrede heeft gedaan, is het bij veel organisaties zelfs de norm om een of meer dagen thuis te werken. Vergaderen, een brainstorm of kennisuitwisseling kan daardoor niet altijd meer fysiek op dezelfde locatie. Maar hoe zorg je voor een goede meeting? Er lijken grote risico’s: zoom-fatigue, mensen in de zaal die de online deelnemers vergeten of overstemmen, miscommunicatie en energieslurpende vergaderingen. Gelukkig is een online of hybride vergadering niet gedoemd te mislukken. 

In dit laatste vervolgartikel over platformwerk staat autonomie als basale menselijke behoefte centraal. De platformeconomie wordt altijd geprezen om de grote autonomie en flexibiliteit die platformwerkers zouden genieten. Maar is dit wel echt het geval? Zijn platformwerkers wel echt in staat autonome keuzes te maken?

Werken in de platformeconomie betekent dat je werkt, aangestuurd of gematched wordt via computer, mobiele app of AI. Het lijkt erop of mensen daarin vooral in hun eentje arbeid verrichten – zonder collega’s of managers. Los van een sociale werkomgeving. Of platformwerk kan voorzien in de menselijke behoefte van verbondenheid is dus een interessante kwestie.Kan het werken voor arbeidsplatforms iemand een positieve werkidentiteit verlenen? Met andere woorden: kun je iets zijn als platformwerker of ben je voornamelijk een paar benen, handen en een hoofd?

Leven Lang Ontwikkelen (LLO) richt zich op het stimuleren van een actieve houding ten opzichte van leren en ontwikkelen: van ‘repareren’ naar ‘vooruitkijken’ met als doel ervoor te zorgen dat mensen ‘vitaal, flexibel en duurzaam inzetbaar zijn op de arbeidsmarkt’. Een proactieve inzet op ontwikkeling kan voorkómen dat mensen werkloos worden of uitvallen door veranderingen in het werk en verschuivingen op de arbeidsmarkt. Het lectoraat Dynamische Talentinterventies van Fontys deed onderzoek naar deze ‘vooruitkijkers’ en bundelde de praktijkvoorbeelden in een inspiratiebundel.

Floris de Krijger onderzocht de manipulatieve controlesystemen van online platform bezorgdiensten als Deliveroo and Uber Eats. Omdat fietskoeriers de hele dag door allerlei kleine keuzes maken, krijgen zij het gevoel meer invloed te hebben op de hoogte van hun inkomen dan in werkelijkheid het geval is. "Ik was vaak geneigd mijn lage inkomen te relateren aan de werkstrategieën die ik elke dag toepaste op de fiets, in plaats van verhaal te halen bij mijn platform-werkgevers zelf.” Floris won voor zijn onderzoek de David van Lennep Scriptieprijs 2019.

Kun je als platformwerker leren en ontwikkelen? Arbeidsplatforms hebben de schijn tegen als het gaat om hun aandacht voor de ontwikkelbehoeftes van de individuele, vaak anonieme uitvoerders van werk. Toch doen ook arbeidsplatforms vaak wel iets aan instructie, online training of ontwikkeling. Deel 2 over Werken in de platformeconomie: over (informeel) leren, certificeren, vaardigheden ontwikkelen.

De 'dirty little secret' van AI vraagt om een nieuw gesprek over de toekomst van werk, en hoe mens en machine daarin samenwerken. Met de installatie Guest Worker maken we tastbaar wat er op het spel staat.