Onderzoek naar loopbaanontwikkeling van zzp’ers krijgt PhD Innovatiebeurs

Sjanne Marie van den Groenendaal - foto Joost van Dam

Toolkit voor optimale kruisbestuiving tussen organisaties en zzp-ers

In 2020 ontving Sjanne Marie van den Groenendaal (Tilburg University) de PhD Innovatiebeurs van de NSvP. De centrale vraag van haar onderzoek is: Hoe kunnen organisaties en zzp’ers de samenwerking zo inrichten dat de organisatie optimaal gebruik maakt van de expertise van zzp’ers én tegelijkertijd de (ontwikkel)behoeften van de zzp’ers vervult? "Want", zo zegt Sjanne Marie, "welke keuzes zzp’ers - als ze dus eenmaal zzp’er zijn - maken met oog op hun loopbaanontwikkeling, is nog een onbekend onderzoeksterrein."

Zzp’ers tussen wal en schip

In 1988 telde Nederland nog 1600 freelancers, in 2001 waren dat er een half miljoen, in 2020 meer dan een miljoen. Het woord ‘freelancen’ komt van het Engelse woord freelance, een term ontstaan in de middeleeuwen waar huursoldaten hun diensten beschikbaar stelden voor geld. Hun lans (lance) behoorde aan niemand anders toe dan zichzelf, zij waren letterlijk free lancers1. Zzp’ers (of freelancers, de Kamer van Koophandel maakt geen onderscheid tussen deze twee begrippen) zijn vandaag de dag niet meer weg te denken uit ons werklandschap. Desondanks ontbreekt het veel organisaties nog aan duidelijke regelgeving en beleid voor ‘hun’ zzp’ers – en dat heeft invloed op de loopbaanontwikkeling van deze zelfstandigen. Gaan ze mee op team- of bedrijfsuitjes? Staat de HR-afdeling tot hun beschikking? Hebben ze toegang tot alle lagen van de organisatie en krijgen ze, desgewenst, meer verantwoordelijkheden of andere taken toegewezen als daar behoefte aan is of wanneer een project daar om vraagt? 

De start van het PhD-traject

Het zijn een aantal van de vele vragen waar Sjanne Marie zich voor haar promotieonderzoek over loopbaanontwikkeling van zzp’ers mee bezig houdt. Vanuit de master Human Resource Studies stroomde ze binnen Tilburg University door als junior docent binnen de gelijknamige afdeling. Na dat twee jaar met veel plezier te hebben gedaan, wilde Sjanne Marie graag voor de universiteit blijven werken en een promotieonderzoek paste in haar straatje. Toen de mogelijkheid zich voordeed om een PhD-traject te starten, hoefde ze dan ook niet lang na te denken. 

Een ondernemende familie

Als je weet uit wat voor omgeving Sjanne Marie komt, dan verwacht je bijna niet anders dan dat het zzp’erschap onderwerp van onderzoek zou zijn. “Ik kom uit een ondernemende familie: mijn vader, moeder, jongere zus, en partner, allemaal zijn het ondernemers.” Maar de focus op zzp’ers voor het promotieonderzoek ontstond geleidelijk en in samenspraak met haar begeleiders prof. dr. Dorien Kooij, prof. dr. Rob Poell en dr. Charissa Freese, allen werkzaam bij Tilburg University. Toeval of niet, na vijf jaar van onderzoek doen, zou Sjanne Marie niet anders gewild hebben: “Ik ben zo enthousiast geworden over dit onderwerp. Het feit dat er nog niet veel wetenschappelijk onderzoek gedaan is naar de loopbaanontwikkeling van zzp’ers en dat ik zo veel zzp’ers om me heen heb, maken dat ik iedere dag weer enthousiast ben om er mee aan de slag te gaan.” 

 

Welke keuzes zzp’ers - als ze dus eenmaal zzp’er zijn - maken met oog op hun loopbaanontwikkeling, is nog een wat onbekend onderzoeksterrein

 

Hybride zzp’ers

Sjanne Marie is sinds januari van dit jaar overigens zelf ook zzp’er en inzetbaar als adviseur en trainer, onder andere voor het praktisch toepassen van haar onderzoeksbevindingen. Dit doet zij náást haar contractuele werkzaamheden bij Tilburg University, wat Sjanne Marie een zogenoemde ‘hybride zzp’er’ maakt. Ook deze vorm van zzp’er-schap is populair; de zekerheid van een vast inkomen en parttime eigen baas zijn, is voor velen een perfecte combinatie. Waarom mensen überhaupt zzp’er worden, daar is al veel onderzoek naar gedaan. “Momenteel hebben we op basis van voorgaand onderzoek een goed beeld van de motieven die personen drijven om als (hybride) zzp’er aan de slag te gaan. Maar welke keuzes zzp’ers - als ze dus eenmaal zzp’er zijn - maken met oog op hun loopbaanontwikkeling en welke mogelijkheden ze daarvoor (direct en indirect) in organisaties benutten, is nog een wat onbekender onderzoeksterrein.” aldus Sjanne Marie. 

Loopbaanontwikkeling behelst veel verschillende vlakken

Ondersteuning in de loopbaanontwikkeling van zzp’ers heeft niet per se te maken met jarenlange opleidingen of dure trainingen. Denk bijvoorbeeld ook aan het aanbieden van de mogelijkheid om het professioneel netwerk uit te breiden, taken buiten de comfortzone uit te voeren (door middel van job crafting) of het geven van die ene presentatie en daar feedback op te ontvangen. Het draait om het opdoen van ervaringen die bijdragen aan persoonlijke en professionele ontwikkeling. Ondersteuning in loopbaanontwikkeling is voor een groot aantal mensen die in loondienst werken een vanzelfsprekend element in hun werkleven, terwijl zzp’ers op dit vlak nu nog vaak buiten de boot lijken te vallen.  

Bewustwording bij organisaties ontbreekt

Om meer inzicht te krijgen in hoe organisaties en zzp’ers samenwerken, interviewde Sjanne Marie een aantal HR-managers en zzp’ers over hun arbeidsrelaties. Veel organisaties blijken zoekende te zijn naar hoe nu precies met zzp’ers om te gaan. Vaak blijft het hangen bij het contracteren. Bedrijven doen hun best juridisch en belastingtechnisch te voldoen, maar HR blijft vaak achter. Het lijkt erop dat organisaties steeds kiezen uit twee smaken: of zzp’ers worden behandeld als volwaardige medewerkers en mogen deelnemen aan teamuitjes en kerstborrels óf er is een duidelijke scheiding tussen werknemers en zzp’ers, waarbij zzp’ers niet worden uitgenodigd voor bedrijfsactiviteiten. Het lijkt voor organisaties een uitdaging een doordachte strategie toe te passen op de arbeidsrelaties met zzp’ers. Daaraan ten grondslag ligt een stuk bewustwording, concludeert Sjanne Marie uit de gesprekken. Vanuit deze onderzoeksresultaten ontstond het idee een praktische, hands-on tool te ontwikkelen die bewustwording creëert bij de betrokken partijen en tegelijkertijd een handvat biedt voor het vormen van een visie en een daarop gebaseerd stappenplan. Hiermee kunnen organisaties direct aan de slag om de arbeidsrelatie met zzp’ers te optimaliseren. 

 

De toolkit is bedoeld om praktische ondersteuning te bieden aan organisaties, zodat zzp’ers meer kunnen worden ondersteund in hun loopbaanontwikkeling

 

Toolkit voor organisaties en zzp’ers

Onder andere het idee voor de toolkit leverde Sjanne Marie de PhD Innovatiebeurs op. Het eerste (nog aan verandering onderhevige) ontwerp van de toolkit bevat een aantal componenten: kennisclips met inzichten uit wetenschappelijk onderzoek, een organisatiescan - met wie werken we samen en waarom? - en een stappenplan waarmee een visie wordt omgezet in een strategie met uitvoerbare acties. Het doel is een optimale arbeidsrelatie te realiseren waarin zowel aan de behoeften van de organisatie als van de zzp’ers tegemoet wordt gekomen. De toolkit is vooral bedoeld om praktische ondersteuning te bieden aan organisaties, zodat zzp’ers daadwerkelijk meer kunnen worden ondersteund in hun loopbaanontwikkeling. 

Alle partijen samen

Een belangrijke derde partij die volgens Sjanne Marie ook zeker aan dient te schuiven bij de ontwikkeling van de toolkit, is de detacherings- en uitzendbranche. Zij treden vaak op als bemiddelaar om zzp’ers aan organisaties te koppelen. Op deze wijze worden vraag en aanbod samengebracht en worden de arbeidsvoorwaarden bepaald. Detacherings- en uitzendbureaus kunnen daarom ook een rol spelen in het creëren van een optimale arbeidsrelatie waarin behoeften van zzp’ers worden gezien en gehoord. Sjanne Marie beoogt met haar wetenschappelijk onderzoek en de toolkit diverse partijen (de zzp’ers, de organisaties die zzp’ers inhuren en detacheerders en uitzendbureaus) samen te brengen en arbeidsrelaties dusdanig te optimaliseren, zodat organisaties optimaal gebruik kunnen maken van de expertise van zzp’ers én tegelijkertijd de (ontwikkel)behoeften van de zzp’ers worden vervuld.

 

1 Bron: www.freelance.nl
 

Lees & zie ook:

Blog #1 - De eerste stap naar goed opdrachtgeverschap
Blog #2 - De loopbaanontwikkeling van zzp'ers
Blog #3 - De startmotieven van zzp'ers
Blog #4 - Loopbaanpaden van zzp'ers

 

Sjanne Marie heeft haar onderzoek verdedigd in het voorjaar van 2021. Zij was bovendien te beluisteren in een BNR podcast over haar onderzoek: Hoe ook zzp'ers zich fouten kunnen veroorloven.
 


De NSvP draagt de verbinding tussen wetenschap en praktijk een warm hart toe. Als vermogensfonds stimuleren we al geruime tijd innovatieve projecten waarin wetenschappelijke kennis wordt toegepast in de (HR-)praktijk. Of: actieonderzoek waarin juist de praktijk de wetenschap verrijkt met nieuwe vraagstellingen en zienswijzen. Ter versterking van het kennisprogramma stelt de NSvP jaarlijks max. twee PhD Innovatiebeurzen á € 5.000,- ter beschikking. Om innovatie in werk verder te stimuleren richten we ons tot PhD’s in de A&O psychologie en HRM-verwante studies. Sjanne Marie van den Groenendaal gaat vanaf september 2020 aan de slag met de beurs.
 

Thema's

Onderwerpen

Sprekers en experts

Laura Lamers

Inclusief Platformwerk: drie initiatieven, een veelvoud aan inzichten

Hoe maken we beter gebruik van de potentiële meerwaarde van online arbeidsplatforms voor een meer inclusieve arbeidsmarkt? Die vraag stond centraal in de ‘challenge Inclusief Platformwerk’ van NSvP en SBCM, van waaruit drie initiatieven (KlusCV, CurrentWerkt! en LaNSCO United) kansen en obstakels hebben verkend. 
De presentatie van Laura biedt een kijkje in de lessen die zijn opgedaan in het monitoren van de drie challenge initiatieven. Specifiek wordt ingegaan op de kansen van platformwerk voor mensen met een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt, en de rol die platformtechnologie kan spelen om kansen voor inclusie te vergroten. Hiermee biedt de presentatie een eerste indruk van de inzichten die worden gedeeld in het boek ‘Inclusief Platformwerk’. 

Laura Lamers is PhD onderzoeker aan de Universiteit Twente, faculteit Faculteit Behavioural, Management and Social Sciences. Haar focus ligt op het snijvlak van technologie en samenleving, meer specifiek menselijke waardigheid. 

Niels Arntz

In een vraaggesprek met Luc Dorenbosch (NSvP) zet Niels uiteen hoe hij als platformondernemer in Nederland aankijkt tegen de ontwikkelingen binnen platformwerk. Hoe luister je als platform naar de mensen die via je platform werken? Wat kunnen samenwerkingen tussen platforms en overheid opleveren? Wat denkt Niels over de kans van slagen van platformwerk, ook als mensen niet geheel zelfstandig kunnen werken? Kan het breder of anders dan nu het geval is? Hoe hij zou willen dat het debat over platformwerk gevoerd zou worden voor meer innovatie op de arbeidsmarkt? 

Niels Arntz is medeoprichter van horecaplatform Temper.

Muriel Serrurier Schepper

Ontdek de kracht van data labeling: kansen voor een diverse en inclusieve arbeidsmarkt

(duopresentatie met Marjolein Grootjen)

In deze sessie ontdekken we hoe mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt de kans krijgen om zichzelf opnieuw te positioneren op de arbeidsmarkt door middel van data labeling in een kantooromgeving. Onder de begeleiding van een deskundige jobcoach werken ze in het AI Annotatie Lab aan hun vaardigheden en persoonlijke ontwikkeling om zo de weg naar de arbeidsmarkt te vinden. Tijdens de sessie wordt uitgelegd hoe dit project tot stand is gekomen en wat de werkzaamheden precies inhouden. 
Deze sessie biedt een inspirerend verhaal over hoe een nieuw soort werk kan bijdragen aan een inclusieve en rechtvaardige samenleving. Kom langs en laat je inspireren!

Muriël Serrurier Schepper is zelfstandig ondernemer, expert in data en artificial intelligence met een achtergrond in arbeids- en organisatiepsychologie. Zij is auteur van het boek Artificial Intelligence In Actie en leidt het AI Annotatie Lab.  

Marjolein Grootjen

Ontdek de kracht van data labeling: kansen voor een diverse en inclusieve arbeidsmarkt

(duopresentatie met Muriel Serrurier Schepper)

Als jobcoach bij het AI Annotatie Lab vanuit Regio Gooi en Vechtstreek begeleidt Marjolein de kandidaten die zichzelf hebben aangemeld of aangemeld zijn vanuit de verschillende gemeenten. In een traject van 6 maanden vanuit een veilige werkomgeving gaat zij samen met de kandidaat de werknemers- en sociale vaardigheden trainen. Zo komt de kandidaat erachter wat zijn intrinsieke motivatie is om te gaan werken. Tijdens deze sessie deelt ze haar persoonlijke ervaringen en laat ze zien hoe ze deelnemers stap voor stap helpt om verder te komen. Ook wordt besproken waarom dit werk bij uitstek geschikt is voor bepaalde doelgroepen.

Marjolein Grootjen is jobcoach bij WerkgeversServicepunt Regio Gooi en Vechtstreek.

Muriel en Marjolein doen samen 1 sessie

Jessica de Ruijter - Lansco

Platformwerk opzetten vanuit de coöperatieve gedachte

(duopresentatie met Leo Beekmans)

Hoe kan werken vinden via een platform nieuwe kansen bieden voor participatie en inclusie? 
In deze inspiratiesessie komen twee voorbeelden voorbij hoe de platformtechnologie vanuit de coöperatieve gedachte wordt ingezet om mensen met een uitkering te helpen met het verkrijgen van nieuwe opdrachten en werkzaamheden. Leo Beekmans van BridgeWorks en Jessica de Ruijter van LaNSCO United vertellen waarom zij deze platformen hebben opgezet, wie zij daarmee bereiken en welke nieuwe kansen deze platformen bieden voor een inclusieve arbeidsmarkt. Ook gaan ze in op hoe zo’n platform werkt in samenwerking met een sociale coöperatie, en wat hun ervaringen en geleerde lessen zijn.

Jessica de Ruijter is directeur van LaNSCO en medeoprichter van sociale coöperatie de Blauwe Paraplu.

Leo Beekmans

(duopresentatie met Jessica de Ruijter)

Leo Beekmans is arbeidsdeskundige, re-integratieconsulent, coach bij WerkmansMobiliteit en bij BridgeWorks

Robbert Boonk

Het beste wat je iemand kunt geven is een kans!

(duopresentatie met Laurens Waling)

Een matching platform voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt - zonder de oneerlijke concurrentie van mensen zonder beperking. Een matching platform waar werkgevers hun vacature en hun organisatie moeten toetsen op beperkende factoren. Alleen zo ontstaan er matches zonder beperkingen. Robbert Boonk ontwikkelde dit initiatief samen met vijf internationale partners, en inmiddels is het systeem bijna operationeel. In hun zoektocht kwamen ze het hightech platform van 8Vance tegen, waar matches worden gemaakt met behulp van Artificial Intelligence (AI). Kandidaten maken een zogenaamd ‘Ability Profile’ aan en dat doet de werkgever ook voor zijn vacature. 

Het systeem Work 4 Everyone is bijna klaar. In deze sessie laat Robbert Boonk aan de hand van de proefversie alvast zien hoe het werkt. Robbert en Laurens vertellen wat het is, hoe het werkt en wat de impact hiervan kan zijn. 

Robbert Boonk is directeur van de PHH Academie (opleider van gecertificeerde jobcoaches) en mede-initiator van matching platform Work 4 Everyone.

Laurens Waling

(duopresentatie met Robbert Boonk)

Laurens Waling is organisatievernieuwer en Chief Evangelist bij 8vance Matching Technologies.

Over NSvP

De NSvP maakt zich hard voor een menswaardige toekomst van werk. We stellen de vraag hoe de arbeidsmarkt van morgen eruit ziet en onderzoeken hoe werk zodanig kan worden ingericht dat het bijdraagt aan de menselijke waarden en behoeften. We zijn een onafhankelijke stichting. We financieren als vermogensfonds innovatieve projecten op het snijvlak van mens, werk en organisatie.

Rijnkade 88
6811 HD Arnhem
info@nsvp.nl
026 - 44 57 800

 

Vind ons op Facebook
Volg ons