maatschappij

Rutger Claassen is Hoogleraar Politieke Filosofie en Economische Ethiek aan Universiteit Utrecht en heeft een speciale belangstelling voor de economische ethiek en de morele waarde van markten en bedrijven. De krapte op de arbeidsmarkt maakt onze publieke sectoren kwetsbaar, in de concurrentieslag trekken bedrijven vaak aan het langste eind. Maar als de samenleving vervolgens piepend en krakend tot stilstand komt schieten we daar weinig mee op. Onze vraag is dan ook: hebben bedrijven een publieke rol of zijn zij er alleen om winst te maken en zo bij te dragen aan onze welvaart? In onze zoektocht naar de vraag wat het algemene belang eigenlijk is en of bedrijven hier een rol te spelen hebben spreken we Claassen over zijn ideeën. 

Als de coronapandemie en de oorlog in Oekraïne één ding duidelijk hebben gemaakt, is het wel dat een permanente arbeidsreserve dringend noodzakelijk is voor vitale maatschappelijke sectoren als zorg, onderwijs en defensie. Nederlanders meldden zich massaal aan voor werken voor het algemeen belang. Maar welke rol kunnen werkgevers spelen bij het beschikbaar stellen van personeel en wat levert dit hen – naast een goed gevoel – nog meer op?
 

Terwijl werkgevers merken dat de krapte tot recordhoogte is gestegen en de piek nog niet is bereikt, blijft er nog altijd veel arbeidspotentieel onbenut. Hoe komt het dat die kloof er nog altijd is? Welke mindshift is hiervoor nodig? In gesprek met Paul den Uijl (COO Tempo-Team) en Ila Kasem (directeur Van de Bunt Organisatieadvies) over arbeidsparticipatie en de gemeenschappelijke verantwoordelijkheid van overheid, werkgevers en burgers. 

De aangekondigde krapte op de arbeidsmarkt als gevolg van vergrijzing en ontgroening is in veel sectoren inmiddels werkelijkheid geworden. En gezien de demografische prognoses is Nederland daar de komende decennia nog niet vanaf. De reflex van werkgevers - het bieden van hogere lonen - zorgt vooral voor herverdeling van de schaarste en niet voor een oplossing daarvan. Wat zijn de andere opties om in het structurele tekort aan arbeidskrachten te voorzien? Arbeidseconoom Joop Schippers schetst zijn perspectief. 

Ruim 1 miljoen mensen willen én kunnen op enige manier werken, maar slagen er niet in om aan duurzaam en betaald werk te komen; zélfs niet in een krappe arbeidsmarkt. Naar aanleiding van het whitepaper "De arbeidsmarkttransitie. Naar meer waarde en meer werk" van Ton Wilthagen en Marieke Stolp, was er in oktober '21 een debatavond in De Balie over het belang van arbeidsparticipatie, de parallelle arbeidsmarkt, en de beste manieren om iedereen aan boord te halen. Welke systemische veranderingen zijn nodig om wél tot een inclusieve arbeidsmarkt te komen? Wat willen we een nieuw kabinet meegeven?

Met deze publicatie willen we het debat over het werken na corona voeden en verscherpen door terug- én vooruit te kijken. De kantoren in Nederland gingen maandenlang potdicht. De belevingen van het thuiswerken lopen erg uiteen. Sommigen werden er beter van, anderen ondervonden meer psychosociale klachten door het thuiswerken. Er gebeurt en loopt van alles door elkaar. Als een cocktail van nieuwe ervaringen die het werken in lockdown typeert. Hoe nu verder?

De ontelbare onzichtbare clickworkers verdienen een (meestal klein) inkomen met het uitvoeren van microtasks. Ruben van de Ven en Merijn van Moll bestudeerden in opdracht van SETUP en NSvP de wereld van clickwork en maakten in 2020 een eerste installatie met de titel Guest Worker, om deze onzichtbare arbeidersklasse zichtbaar te maken. In 2021 ontwikkelden ze Auto-accept: "Het brengt je in 'the clickwork-zone."

Marjolein Jonker (Universiteit van Amsterdam) won de David van Lennep Scriptieprijs met haar onderzoek naar workplace telepressure, emotionele uitputting en werk-familieschuld. De 2e en 3e prijs waren voor de Erasmus Universiteit Rotterdam: respectievelijk Janice Odijk (voor haar masterthese over Natural Hair Bias bij werving en selectie) en Sarina Verwijmeren (voor haar onderzoek naar Playful Work Design). De David van Lennep Scriptieprijs werd eind mei 2021 uitgereikt via de virtuele wereld van GoMeet.

Siebren Houtman: "Als de nog nieuwbakken en thuiswerkend voorzitter van de NSvP mag ik vanuit mijn nieuwe en nagenoeg volledig in hout gebouwde huis vooruitkijken op 2021. Het is verleidelijk om de coronapandemie als uitgangspunt te nemen voor trends, maar eigenlijk heeft corona vooral duidelijker gemaakt hoe groot de problematiek wordt als we het louter maximeren van rijkdom niet inwisselen voor iets beters. Iets dat ongelijkheid en onrechtvaardigheid vermindert en bronnen weer op adem laat komen..."

Roland Blonk (hoofdonderzoeker bij TNO, en bijzonder hoogleraar aan de Universiteit Tilburg) is vanaf 1 februari 2021 NSvP-fellow aan het NIAS instituut. Zijn fellowshiponderzoek geeft hem ruimte om terug te blikken op twintig jaar onderzoek én vooruit te kijken. Door onderwerpen vanuit gedragsperspectief te onderzoeken, en deze te plaatsen naast het economisch perspectief ontstaat een bredere, meer menselijke context. "Mijn verhaal gaat over de professional: is die voldoende toegerust en krijgt hij de ruimte om echt aandacht aan een werkzoekende te besteden?”