onderwijs

Ondernemerschap wordt gezien als een belangrijke skill voor de toekomst op de arbeidsmarkt. Van jongeren wordt verwacht dat zij de arbeidsmarkt betreden met relevante kennis en vaardigheden en zich blijven ontwikkelen om inzetbaar te blijven. In dit artikel zetten we de verschillende perspectieven op het ontwikkelen van de skill ondernemerschap uiteen. We bekijken in dat licht het praktijkinitiatief de ZomerOndernemer, dat niet alleen het oprichten van een onderneming voor ogen heeft maar ook actief wil bijdragen aan het ontwikkelen van breder toepasbare toekomstskills.

Dit jaar ging het eerste Maakplaats 021 fellowship-programma van start. Met steun van NSvP & Instituut GAK is door Waag een speciaal trainingsprogramma ontwikkeld. Twintig leraren van acht verschillende Amsterdamse scholen leerden de kneepjes van het maakonderwijs, om vervolgens zelfstandig met hun klassen in een van de maakplaatsen aan de slag te gaan. We spraken twee leraren duo's over hun ervaring met maken en het verloop van een les in digitale fabricage!

Loopbaanbegeleiders, scholen en bedrijven hebben een verantwoordelijkheid om jongeren goed op weg te helpen, maar ook van de jongeren zelf wordt een actievere houding verwacht. Leren en ontwikkelen blijft hun hele leven een belangrijk thema. De druk op persoonlijk initiatief, ondernemerschap, leervermogen en flexibiliteit neemt toe. Tegen deze achtergrond is het verheugend dat LOB door scholen steeds serieuzer wordt genomen en er veel initiatieven zijn. Een relevante vraag daarbij is: hoe geven we in scholen ruimte aan persoonlijke ontwikkeling en hoe kunnen we de mini-maatschappij, die de school in wezen is, daarbij benutten?

"Wereldwijd gezien doen onze basisscholen het hartstikke goed. Maar leerlingen vaardigheden aanleren voor toekomstige beroepen… daarmee is het belabberd gesteld. De 21^e eeuw met al zijn digitalisering en technologisch vernuft is al een flink eind op streek, maar het reguliere onderwijs haakt daar nog veel te weinig op aan. Zeker scholen in achterstandsbuurten." Aan het woord is Sacha van Tongeren van Maakplaats 021, de plek waar kinderen op een plezierige manier kennismaken met nieuwe technologieën.

Project Crossing Educational Borders (CEB) richt zich op de ontwikkeling van vaardigheden om in de nieuwe kennissamenleving de weg te vinden en samen met anderen te komen tot oplossingen die nog niet eerder waren voorzien. Grenzen in leeftijd, disciplines, kennisbronnen, werk en school worden ter discussie gesteld. CEB geeft handvatten om gepersonaliseerd leren in groepen vorm te geven. Met de hiervoor benodigde te ontwikkelen (21 eeuwse) skills, kunnen de teamleden adaptief reageren op dynamiek, onzekerheid en continue veranderingen waardoor ze in staat zijn hun eigen werk te creëren passend bij de maatschappelijke behoefte van dat moment.
 

Leren door te maken, dat is het principe waar het programma ‘Maakplaats 021’ op inzet. Openbare Bibliotheek Amsterdam, Waag Society, Pakhuis de Zwijger en de Hogeschool van Amsterdam gaan de komende jaren in verschillende wijken in Amsterdam gezamenlijk maakplaatsen realiseren met een educatief programma. Uniek is de verbinding tussen het binnenschoolse en buitenschoolse educatieve aanbod. Het is onmogelijk om de 21e eeuwse leerlingen te onderwijzen als je zelf niet in deze eeuw geleerd hebt. Daarom worden docenten gedurende een bepaalde tijd als ‘fellow’ aan de maakplaatsen gekoppeld. Zij specialiseren zich in ‘maakonderwijs’ en 21st century skills.

Naar schatting 65% van de basisschoolleerlingen van vandaag zullen later gaan werken in beroepen die nu nog niet bestaan. Tegelijkertijd leiden we nu duizenden leerlingen op voor banen die in de nabije toekomst zullen verdwijnen door automatisering. Wat moeten onderwijsinstellingen doen om het onderwijs aan jongeren toekomstbestendig te maken? Dat is de centrale vraag van een onderzoek van prof. dr. Paul A. Kirschner, NSvP/NIAS-fellow en universiteitshoogleraar bij de Open Universiteit.

Volgens Juliette Walma van der Molen en Paul Kirschner is het tijd voor een fundamenteel debat over de vraag waarom er meer aandacht moet komen voor toekomstbestendig leren (awareness) en hoe die verandering tot stand kan komen. Hun whitepaper “Met de juiste vaardigheden de arbeidsmarkt op”, uitgegeven door de NSvP, geeft een samenvatting van de kwaliteiten die van belang zijn om goed te kunnen (blijven) functioneren in toekomstig leven en werk.

Prof. dr. Paul A. Kirschner (Open Universiteit) en prof. dr. Juliette H. Walma van der Molen (Universiteit Twente) zijn beiden per 1 september 2016 benoemd tot fellow bij het NIAS, het Netherlands Institute for Advanced Study in the Humanities and Social Sciences. De fellowship wordt mede gefinancierd door de Nederlandse Stichting voor Psychotechniek NSvP.

Ingegeven door behoeften van het werkveld ontwikkelden Tom Luken en Albert de Folter de ACT-toolkit voor LOB. Ter verrijking van het bestaande LOB (loopbaanoriëntatie en -begeleiding) landschap. Na ruim een jaar ligt er nu een toolkit met 25 instrumenten die op verschillende manieren ingezet kunnen worden om het studiekeuzeproces van leerlingen te ondersteunen. In bescheiden mate draagt het gebruik ervan ook bij aan de voor de toekomst zo belangrijke psychologische flexibiliteit. De toolkit vindt u hier.