arbeidsmarkt

Op 20 april 2023 organiseerden SBCM en NSvP het symposium Platformwerk – Het kan ook anders! Ruim 80 professionals kwamen samen om te ontdekken hoe platformwerk juist voor mensen met een kwetsbare arbeidsmarktpositie een rol kan spelen bij het vinden van duurzaam en passend werk. Zo werd geconcludeerd dat platformwerk vooral veel flexibiliteit biedt: mensen bepalen zelf wanneer en vaak ook waar ze het werk doen en het geeft de kans om aan meerdere werksoorten te proeven. Zo kun je (platform)werk om de beperking heen organiseren. Platformwerk opent de deur naar meer digitaal werk, bijvoorbeeld voor mensen in de sociale werkgelegenheid, die anders veelal aangewezen zijn op taken die fysiek belastend zijn.

Voor degenen die in een stad wonen, zijn platformwerkers hoogstwaarschijnlijk niet onbekend. De flits- of maaltijdbezorgers vullen de fietspaden. Maar platformwerk omvat veel meer dan maaltijden bezorgen - platforms zijn online plekken waar vraag en aanbod laagdrempelig bij elkaar gebracht worden. Denk aan schoonmaakdiensten, personenvervoer of oppasklussen. Er is enorme variatie aan werk dat via platforms aangeboden wordt en er zijn dan ook grote verschillen tussen platformwerkers onderling: in hun niveau van vaardigheden, de diensten of producten die zij aanbieden, de duur van de klus die zij aannemen, de sector waarvoor zij werken, etc. Waarom platformwerk ook kansen biedt voor sociale werkgelegenheid kun je lezen in dit artikel.

De opkomende platformeconomie bepaalt steeds meer de toekomst van werk. Platformwerk biedt kansen, maar brengt ook uitdagingen met zich mee. Op 16 februari 2023 organiseerden NSvP en het Tijdschrift voor Arbeidsvraagstukken het symposium "Platformwerk in goede banen" om het debat over platformwerk en de platformeconomie in een bredere kring te voeren. Wetenschappers, beleidsmakers, professionals, platformbeheerders en werkgevers- en werknemersorganisaties kwamen bijeen om te debatteren over de gevolgen van de platformeconomie voor menswaardig werk.

Er is veel te doen over de arbeidsomstandigheden van platformwerkers, en de rol die de platforms en algoritmes achter de platforms hierin spelen. In dit artikel zetten Valeria Pulignano en Milena Franke (Katholieke Universiteit Leuven) uiteen welke invloed algoritmes hebben op het werk van platformwerkers en waarom de ongelijke toegang tot informatie een risico vormt voor de werkenden.

Om platformwerk en platformwerkers een duurzame plaats in onze arbeidsmarkt te geven, is het nodig om te luisteren naar de platformwerkers zelf. Gelukkig gebeurt dat volgens freelance platformwerker Martijn Müller steeds vaker. Hij bezorgt al vijf jaar maaltijden en is oprichter van het Nijmeegse coöperatieve maaltijdbezorgplatform bestellenbij.nl. Zijn visie in een notendop: neem platformwerk serieus en maak het waar nodig eerlijker. 

In 2020 ontving Sjanne Marie van den Groenendaal (Tilburg University) de NSvP PhD-Innovatiebeurs. In haar promotieonderzoek onderzocht zij onder andere hoe organisaties de samenwerking met zzp’ers kunnen inrichten zodat zij de expertise van zzp’ers optimaal kunnen benutten én tegelijkertijd kunnen voldoen aan de (ontwikkel)behoeften van zzp’ers.

Volgens hoogleraar Ferry Koster is het beeld van platformwerk nog te eenzijdig en ligt de nadruk vooral op de negatieve effecten. “Deze vorm van werken brengt niet alleen risico’s met zich mee, het biedt zeker ook kansen.” Dat de gevolgen van verschillende soorten platformwerk in Nederland groot zijn voor zowel werkenden, organisaties als de maatschappij staat als een paal boven water. Volgens Koster is het belangrijk dat er een afgewogen beeld wordt geschetst. Daarbij zijn een aantal subthema’s te onderscheiden.

Goed werkgeverschap was altijd al belangrijk, maar wordt nog belangrijker - zeker voor beroepen waar de situatie zeer fragiel is, zoals bijvoorbeeld in de zorg en het onderwijs. In veel organisaties waar het schuurt, piept en kraakt is te weinig oog geweest voor de waardering voor professionaliteit en vakmanschap, stellen Daniël van Middelkoop en Hafid Ballafkih, beiden lector aan de Hogeschool van Amsterdam. Deel 1 van het tweeluik is een interview met Hafid Ballafkih: “Het is tijd dat we meer gaan denken in maatschappelijk nut en daar duidelijke keuzes in maken: wat levert iets op voor de samenleving?”

De bureaucratische controlekramp in publieke sectoren erodeert vakmanschap en zingeving, jaagt professionals gedesillusioneerd weg en maakt dat (jonge) mensen niet in zorg en welzijn of onderwijs willen werken. Volgens Jan Smit, medeoprichter van Broosz, moet werken in de publieke sector fundamenteel anders georganiseerd worden. "Geloven in de professionaliteit, de autonomie en het vakmanschap van je mensen."

Meer werkenden laten bijdragen aan het algemeen belang is mogelijk, denkt hoogleraar Actief Burgerschap Monique Kremer van de Universiteit van Amsterdam. Tijdens het NSvP-symposium Werken in Algemeen Belang op 20 september pleitte ze onder andere voor meer burgerschap óp het werk en een maatschappelijke dienstplicht voor andere groepen dan jongeren (al vindt ze de term 'dienstplicht' niet handig). We zetten haar aanknopingspunten voor het beter benutten van empathisch potentieel op een rij, plus de aandachtspunten.