arbeidsmarkt

Om mee te kunnen doen in deze samenleving is niet alleen een juiste opleiding belangrijk; het draait ook om toegang tot financieel kapitaal, sociaal/cultureel kapitaal en een stevig netwerk. En juist deze toegang is steeds schever verdeeld. Vijf maanden lang deed hoogleraar arbeidseconomie Joop Schippers als NSvP/NIAS-fellow onderzoek naar deze problematiek. Hij beschreef zijn bevindingen in een toegankelijk whitepaper ‘Jongeren en de arbeidsmarkt van (over)morgen’.

Matching op de arbeidsmarkt vindt vaak plaats op basis van harde functie-eisen. Als je echter niet over het juiste papiertje of ervaring beschikt, wordt de kans op toetreding tot een gewenste functie lastig. Ook de vaak smalle definiëring van “geschiktheid”, beeldvorming en onbewuste biases spelen een belangrijke rol in werving- en selectieprocessen. In het zoeken naar het ‘schaap met de vijf poten’ zien werkgevers mensen met een afstand tot werk snel over het hoofd. Kunnen nieuwe technologieën of nieuwe vormen van matching dit doorbreken? 

Martine Maes (interventiekundige en begeleider van leer- en veranderprocessen) deelt inzichten uit haar praktijk rondom leren, ontwikkelen en veranderen in organisaties. Ze zet er vijf op een rij: Ontwikkelen ≠ opleiding volgen, eigen regie moet je leren, bewustwording en anders organiseren, samen blijvend ontwikkelen, anders kijken als iets niet werkt.

Jongeren worden gezien als de dragers van de toekomst, maar geleidelijk wordt duidelijk dat de samenleving wel erg sterk steunt op hun inzet en flexibiliteit. Wat heeft de arbeidsmarkt van de toekomst voor jongeren in petto? Welke eisen worden aan jongeren gesteld? Wie zijn potentieel succesvol op de arbeidsmarkt van morgen en wie lopen het risico tussen wal en schip te vallen? En wat kunnen we doen om iedereen binnenboord te houden?

Prof. dr. Ton Wilthagen gaat in de periode februari - juni 2020 op zoek naar een model voor een meer inclusieve arbeidsmarkt. Hij doet dit tijdens het NSvP/NIAS-fellowship, waarin hij wetenschap en maatschappij verbindt. Uitgangspunt van de studie is dat participatie in betaald werk veel meer waarde heeft dan alleen inzet van arbeid en loon. Mensen die werken voelen zich gezonder en gelukkiger en hebben een groter netwerk dan mensen die niet aan de slag zijn. Bovendien is er in de samenleving veel behoefte aan producten en diensten die nu niet worden geleverd en die niet als werk tellen.

De NSvP, Goldschmeding Foundation en Instituut Gak organiseren op maandag 4 november 2019 de Dag van de Inclusieve Arbeidsmarkt. Tijdens dit symposium maken we de stand van zaken op rond de inclusieve arbeidsmarkt. Daarbij zoeken we met maatschappelijke organisaties, werkgevers, beleidsmakers en onderzoekers een concreet antwoord op de vraag welke praktische stappen er moeten worden ondernomen om de Nederlandse arbeidsmarkt inclusiever te maken.

Algoritmes die sollicitatiebrieven beoordelen. Voice-assistants die het sollicitatiegesprek overnemen. Het voorspellen van de perfecte kandidaat voor een vacature. De mogelijkheden van AI voor werving en selectie van werknemers lijken eindeloos. Hoe ziet de toekomst van deze ontwikkeling eruit? En hoe faciliteert – of frustreert – AI de diversiteit op de arbeidsmarkt?

Arbeidseconoom Joop Schippers van de Universiteit Utrecht doet in het kader van het NSvP/NIAS fellowship vijf maanden lang onderzoek naar de arbeidsmarkt van nu en morgen, met name gericht op jongeren en een leven lang leren. De aanleiding? Huidige jongeren hebben het minder makkelijk dan de generatie van hun ouders en grootouders. Hoe komt dat en wat doen we eraan? Wij spreken Joop tijdens een kop koffie op Utrecht Centraal Station en hij praatte ons bij over trends en ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. Een verslag van de onderzoeksresultaten toe nu toe. 

Het antwoord op de vraag hoe een inclusieve en duurzame arbeidsmarkt gerealiseerd kan worden, is complex. De NSvP zet zich in voor een menswaardige toekomst van werk: een inclusieve arbeidsmarkt ligt daar aan de basis van. Marieke Stolp (universiteit Leiden) schreef in opdracht van de NSvP een Vooronderzoek Basisbaan. Ze onderzoekt vanuit wetenschappelijk psychologisch perspectief wat de betekenis van werk is voor de mens, en omgekeerd, wat de psychologische effecten zijn van exclusie op werkzoekenden. Hoe werkt het nu, wat werkt er niet en waarom niet? Hoe zou de basisbaan kunnen bijdragen aan het huidige beleid, en wat zijn de verwachte maatschappelijke en psychologische opbrengsten?

Jaap Wilmink, docent engineering aan MBO Rijnland, ontwikkelde het vak ‘Inspelen op Innovatie’ voor het MBO. Het doel? Studenten bewust maken van de veranderende toekomst van werk, technologie en de rol die zij hierin spelen. In het vak komen fenomenen als biohacking en Artificial Intelligence aan de orde, maar voornamelijk wordt studenten een spiegel voorgehouden om ze bewust te maken van de realiteit van de arbeidsmarkt. ‘’De tijd dat we rustig in een kamertje individueel onze prachtige ideeën uitwerken, is voorbij.’’