Krapte in de zorg? Absoluut. Maar een tekort aan arbeidspotentieel is er volgens directeur Wilco de Vries van Tempo-Team Specialties zeker niet. Vooral extra begeleidingscapaciteit is nodig om de vicieuze cirkel waar zorgorganisaties in zitten te doorbreken. "Geïnteresseerden en nieuwkomers zullen dan ook echt in de zorg gaan én blijven werken. Zo verlaag je ook de werkdruk en uitstroom van zorgpersoneel.”
De Vries is binnen Tempo-Team verantwoordelijk om de mismatch binnen de arbeidsmarkt op te lossen en personeel en arbeid samen te brengen binnen de sectoren Transport, Techniek en Zorg. Wat hem opvalt is dat voor de eerste twee sectoren overtuigingskracht nodig is om werkzoekenden uit te leggen dat deze sectoren interessant zijn, maar voor de zorg geldt dat niet. "De zorg, en dan bedoel ik hier zorg binnen verzorgingshuis, verpleeghuis, ziekenhuis en thuiszorg, heeft een enorme aantrekkingskracht. Met name omdat het maatschappelijk relevant werk is. Vooral jongere generaties willen werk hebben dat ertoe doet, maar ook zij-instromers zijn geïnteresseerd. Als we een vacature openzetten in de zorg komen er steevast veel reacties uit deze groep.”
Door gebrek aan stageplaatsen en goede begeleiding op de werkvloer komen mensen óf niet binnen, óf ze haken snel weer af.
Werkdruk
Arbeidspotentieel genoeg dus. Hoe komt het dat deze geïnteresseerden dan toch niet voldoende binnen de organisaties aan het werk gaan? "Er is veel nadruk op de juiste diploma's. Om handelingen te mogen verrichten dient een medewerker bevoegd en bekwaam te zijn”, aldus De Vries, ook verantwoordelijk voor Werk&Leren binnen Tempo-Team. "Zij-instromers en personeel in de zorg kunnen zich - veelal kosteloos en zelfs zonder ervaring - via ons groeipad zorg via Tempo-Team laten (om)scholen tot verzorgende IG, helpende of zorgassistent. Toch zorgt het gebrek aan stageplaatsen en goede begeleiding op de werkvloer ervoor dat mensen niet daadwerkelijk altijd in de zorg terecht komen. Ze komen dus niet binnen óf haken snel weer af.” Tijdens corona lukte het wel om in korte tijd veel extra capaciteit binnen de zorg en GGD's voor elkaar te krijgen. "Als je ziet hoe we medewerkers daar in hebben laten stromen, tijdelijk personeel, zij-instromers en herintreders, dat is gigantisch.”
Dat effect is niet blijvend en groot genoeg voor de stijgende vraag naar zorgpersoneel. De uitstroom is bovendien ontzettend groot. Zo vertrekt 40%van het zorgpersoneel binnen ziekenhuizen binnen twee jaar. "Dat heeft te maken met werkdruk, bureaucratie maar vooral ook dat mensen nauwelijks worden ingewerkt”, stelt De Vries. "De reguliere medewerkers hebben simpelweg geen tijd om nieuwe collega's het vak te leren en kennis over te dragen. Zij hebben hun handen al meer dan vol. Zo zit je als zorgorganisatie in een vicieuze cirkel. Je hebt geen tijd voor begeleiding en door het gebrek ervan krijg je geen nieuw goed personeel en blijft de werkdruk voor de huidige medewerkers hoog.”
Extra investeren begeleiding
De uitdaging ligt volgens De Vries dus op een ander vlak dan bij andere sectoren waar schaarste heerst. "De werkdruk kan verminderd worden door meer capaciteit en budget voor begeleiding vrij te maken. Dan blijft personeel ook, omdat ze meer werkplezier ervaren. In de begroting wordt veel geld besteed aan PNIL, personeel niet in loondienst, veelal interim-managers. Ik vind dat er meer geld gereserveerd moet worden voor begeleiding van nieuw personeel.” Dat kan volgens De Vries het beste met ervaren mensen uit de eigen zorgorganisatie. "Je moet blijven investeren om op het gewenste niveau te komen, zodat ook de nieuwkomers zelfstandig handelingen mogen verrichten.”
Je wil als zorgorganisatie een 8+ beleving van je cliënt, maar óók van je medewerkers.
Indonesische verpleegkundigen
Een voorbeeld van investeren in goede begeleiding en anders denken over schaarste in de zorg is een programma van Tempo-Team Medisch en Yomema waarin buitenlandse zorgprofessionals in Nederland worden opgeleid. Zo volgen Indonesische verpleegkundigen een opleiding tot HBO-verpleegkundige bij zorginstelling Pieter van Foreest in Delft. In deze vier jaar zijn ze deels ook inzetbaar bij de zorgverlener, in de vorm van een stage en een bijbaan. Tempo-Team verzorgt de begeleiding en ondersteuning. "Ook start binnenkort een groep bij Vivent. Hiermee wordt de zorg ontlast en de zorgvraag aan het bed vervuld.”
Goed werkgeverschap
De zorg is heel patiëntgericht en er is te weinig oog voor de medewerkers die de zorg verlenen, vindt De Vries. Een middel dat wel eens wordt ingezet om personeel te werven en te behouden is een financiële bonus, maar die impuls is van korte duur. "De zorg betaalt niet slecht, alleen er wordt heel veel van de mensen gevraagd, het is mentaal en fysiek heel belastend. Dat je een zorghandeling binnen twee minuten moet doen, dat is niet waarom mensen in de zorg zijn gaan werken. Waardering, erkenning en vertrouwen is overal, maar zeker binnen de zorg heel belangrijk.” Binnen het personeelsbeleid en onder zorgmanagers zou volgens De Vries dan ook meer aandacht moeten zijn voor werkplezier, onderdeel van goed werkgeverschap. Onderzoek dat Tempo-Team elk jaar uitvoert laat zien dat werkplezier bestaat uit de elementen Balans (een goede werk-privé balans), Inhoud (voldoening en bijdragen) en Groei (mogelijkheden om te ontwikkelen). "Werkplezier gaat verder dan de pingpongtafel op de werkvloer of een vrijmibo. Je zou het ook zo kunnen zeggen: je wilt als zorgorganisatie een 8+ beleving van je cliënt, maar ook van je medewerkers wil je dit cijfer krijgen. En ze hangen met elkaar samen. Het is dus van groot belang je ook op werkplezier en goed werkgeverschap te richten.”
Meer weten?
Het groeipad zorg van Tempo Team: https://www.tempo-team.nl/opleidingen-en-trainingen/zorg#groeipad
Werkplezier als antwoord op hr-uitdagingen: https://www.tempo-team.nl/werkgevers/werkplezier
