De essentie van Onderwijs Pioniers is het stimuleren en realiseren van ideeën van docenten om hun onderwijsomgeving te verbeteren. Dan moet de eerste vraag luiden: hoe zorg je dat docenten daadwerkelijk met goede ideeën op de proppen komen en de moeite nemen hier iets mee te doen? Docenten zijn kritische professionals die niet zelden een hoge werkdruk ervaren. Daarbij lijkt het vertrouwen in ‘nieuwe initiatieven' niet altijd even groot, hetgeen enigszins begrijpelijk is gezien de rappe opeenvolging van vernieuwingen van de afgelopen jaren.
Bainstorm met docenten
Het programma bestond er vooral uit om docenten ervan te overtuigen dat Onderwijs Pioniers er volledig voor hen is en dat er met volle aandacht naar hen geluisterd wordt. Een essentieel onderdeel van deze poging was het langsgaan op de deelnemende scholen voor brainstorms met de docenten. Want een leuk logo, een kaartje thuis en een poster in de lerarenkamer is best aardig, maar niet genoeg om het vertrouwen te creëren dat nodig is om mensen over de grenzen van hun alledaagse rol te laten kijken. En dat laatste is waar het project Onderwijs Pioniers deels op neerkomt. Want niet alleen is het wellicht zo dat sommige ‘managers' onvoldoende vertrouwen hebben in initiatieven van ‘onderop', het is natuurlijk ook zo dat docenten niet altijd hun eigen potentie inzien om de omstandigheden te veranderen.
Weifelend begin
Voor de brainstormsessies trokken we het hele land door, van Hoorn tot Roosendaal, van Noordwijk tot Nijmegen, met een tussenstop in Gouda. Het was op voorhand een verrassing hoe de gesprekken zouden uitpakken, maar onze verwachtingen zijn voor het merendeel ruimschoots vervuld. Hoewel de sessies soms weifelachtig begonnen ontstond er na het stellen van prikkelende vragen (‘Wat zou jij veranderen als je directeur van de school was?') vaak al snel een dynamische sfeer waarin het lukte om een flink aantal constructieve ideeën op papier te zetten. De ideeën die op dat moment geformuleerd werden, waren nog vrijblijvend. Als docenten daadwerkelijk wilden meedoen, moesten ze later via een deelnameformulier hun zelfstandig uitgewerkte idee bij ons inleveren.
Oplossende sfeer
Het was na afloop van de sessies dus nog een verrassing of we iets los hadden weten te maken. Erg bemoedigend vonden we het dat deelnemers het als een succes op zich beschouwden dat ze op deze manier met elkaar in gesprek konden gaan over veranderingen in de school. Een directeur die erbij had gezeten, gaf aan verrukt te zijn over het feit dat er in oplossende termen nagedacht werd over dingen waar voorheen vooral over werd geklaagd. Eigenlijk zou het goed zijn als dergelijke gesprekken een standaard onderdeel worden van het werkproces op elke school.
Oogst
Gelukkig bleef het niet bij leuke gesprekken alleen. Bij het sluiten van de inlevertermijn waren we zeer tevreden met een ‘oogst' van maar liefst veertig ideeën. Na de selectie bleven er vijftien prachtige plannen over waarmee de docenten als vernieuwers van hun eigen werkomgeving de komende maanden aan de slag zullen gaan.
Voor een overzicht van de geselecteerde plannen zie: http://www.onderwijspioniers.nl/pioniers
Kimon Moerbeek namens Onderwijs Pioniers
Reageren